W ramach projektu nowelizacji ustawy o Podstawowej Opiece Zdrowotnej, które to uwagi do tego aktu regulującego działalność zespołu POZ oraz opieki nad pacjentem, u którego wystąpił stan zachorowania, nie będącym stanem nagłym – wystosowaliśmy do resortu zdrowia niemalże równo rok temu (pismo jest datowane na 23 maja 2024 roku).
Zapytania dotyczące kilku kwestii związanych z wykonywaniem tejże usługi medycznej. Poddając pod wątpliwość wykorzystywanie w systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego (PRM) Zespoły Ratownictwa Medycznego (ZRM) do realizacji zadań wynikających z opieką nad pacjentem w stanie nie będącym bezpośrednim zagrożeniu zdrowotnym oraz czynności związanych z transportem pacjentów z POZ do dalszeg0 leczenia szpitalnego z rozpoznanym stanem nagłym. Otrzymaliśmy dopiero po kilku miesiącach odpowiedź z Ministerstwa Zdrowia (pismo datowane na 22 stycznia 2025 roku), na zadane pytania. Które to wraz z refleksjami oraz naszymi analizami, na skutek popełnienia na Studenckiej Konferencji Medycyny Ratunkowej w Śląskim Uniwersytecie Medycznym w Katowicach w dniu 18 maja 2025 roku, wystąpienia dotyczącego co prawda wstrzymania i zakończenia resuscytacji krążeniowo-oddechowej u pacjenta z urazowym zatrzymaniem krążenia. Niemniej jednak zawarte treści dotyczące działalności Red-Alert, nawiązują do kwestii związanej z tematem tego artykułu oraz stały się też bodźcem do jego napisania.
Na wstępie należy zaznaczyć, iż jako praktycy wykonujący swoje zadania zawodowe w ZRM (i nie tylko), mamy świadomość w Red-Alert, że pewne działania dotyczące funkcjonowania systemu PRM jaki i POZ czy rzeczonego Transportu Sanitarnego i Medycznego – wymagają zmian, wynikających z ich nie do końca właściwego działania – jeśli nawet BRAKU zainteresowania jakakolwiek skutecznością czy jakością wykonywanych świadczeń w poszczególnych jej elementach (PRM, POZ TSiM). Dlatego też wystosowane zapytania mają charakter wyjaśniające poszczególne działania, które zostały przerzucone literalnie niezgodnie z zapisami prawnymi na Zespoły Ratownictwa Medycznego – obciążając tym samym system Państwowego Ratownictwa Medycznego, poprzez angażowanie go do rzeczy wykraczających poza ustawowe powołanie.
Art. 1. Ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym
W celu realizacji zadań państwa polegających na zapewnieniu pomocy każdej osobie znajdującej się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego tworzy się system Państwowe Ratownictwo Medyczne, zwany dalej "systemem".
Dla osób chcących zapoznać się z naszym pismem do Ministerstwa Zdrowia – link do pisma TUTAJ oraz z odpowiedzią ze strony Resortu Zdrowia – link do pisma TUTAJ.
Zacytowany powyżej art. 1 ustawy o PRM niech będzie tutaj mottem tego artykułu, ponieważ do jego zapisu oraz do kilku innych – będziemy się odwoływać w komentarzach do poniższych treści.
Gotowi? No to ruszamy z pytaniami, odpowiedziami i analizami – zdroworozsądkowymi, rzecz jasna na potrzeby lepszego zrozumienia zagadnienia i tego co autor miał lub ma na myśli.
Pytania w Ministerstwie Zdrowia skierowane były do Dyrektora Departamentu Lecznictwa, którym w dniu kierowania zapytań był Pan Michał Dzięgielewski, choć w odpowiedzi za samego Dyrektora, wystąpił zastępca (wtedy i obecnie) Pan Michał Misiura.
W tym też miejscu, należy zacytować wstępną odpowiedź Pana Dyrektora Misiury, która sama w sobie przeczy logice, jeśli się dokładnie wczytamy w jej treść.
Odnosząc się do bezpośrednich pytań skierowanych w piśmie, w pierwszej kolejności wyjaśnić należy, iż świadczenia udzielane przez zespół transportu medycznego są świadczeniem gwarantowanym odrębnie kontraktowanym i nie należy używać tej nomenklatury w odniesieniu do transportu sanitarnego w innych rodzajach świadczeń, tym w podstawowej opiece zdrowotnej (POZ). Wskazania wymaga również, że warunki realizacji świadczeń opieki zdrowotnej udzielanych przez zespół transportu medycznego wyodrębnione zostały rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (Dz.U. z 2023 r. poz.870, z późn. zm.). Zgodnie z ww. rozporządzeniem transport medyczny to świadczenie opieki zdrowotnej udzielane świadczeniobiorcy w przypadku konieczności transportu pacjenta między świadczeniodawcami realizującymi świadczenia gwarantowane z zakresu leczenia szpitalnego, w następujących stanach chorobowych:
1) niewydolność oddechowa wymagająca sztucznej wentylacji;
2) niewydolność układu krążenia;
3) stany wymagające interwencji chirurgicznej i po zabiegach;
4) inne (np. drgawki).
Oznacza to, że transport medyczny to transport sanitarny powiązany z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych, który jest realizowany w szczególności w przypadku konieczności:
1) niezwłocznego wykonania zabiegu u innego świadczeniodawcy;
2) zachowania ciągłości leczenia u innego świadczeniodawcy.
Dodatkowo wskazać należy, że w ww. rozporządzeniu określono personel wchodzący w skład zespołu transportu medycznego oraz jego wyposażenie w sprzęt i aparaturę.
Zgodnie z przedmiotowymi przepisami, świadczenia te realizowane są przez co najmniej dwie osoby uprawnione do wykonywania medycznych czynności ratunkowych, w tym pielęgniarkę systemu w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym lub ratownika medycznego. W przypadkach uzasadnionych medycznie dostęp do opieki lekarskiej, odpowiedniej do stanu zdrowia pacjenta, zapewnia świadczeniodawca realizujący świadczenia gwarantowane z zakresu leczenia szpitalnego zlecający świadczenie. W takim przypadku, lekarz może zastąpić pielęgniarkę systemu lub ratownika medycznego w realizacji świadczenia, lub być trzecią osobą realizującą transport.
W kwestii środka transportu oraz jego wyposażenia wskazano natomiast, musi on spełniać cechy techniczne i jakościowe określone w Polskich Normach przenoszących europejskie normy zharmonizowane, w tym wyposażony w: kardiomonitor i pulsoksymetr odrębny lub opcji defibrylatora, urządzenie do nieinwazyjnego pomiaru ciśnienia krwi, urządzenie do pomiaru temperatury ciała, defibrylator (z opcją monitorowania, pulsoksymetrii, kardiowersji oraz stymulacji zewnętrznej), zestaw do intubacji i wentylacji (worek samorozprężalny), pompę infuzyjną, respirator transportowy oraz ssak przenośny.
Analogicznie do zapisów dotyczących personelu, w przypadkach uzasadnionych medycznie, dodatkowe wyposażenie wymagane podczas transportu zapewnia podmiot zlecający świadczenie.
Komentarz do wstępnej odpowiedzi:
Tak właśnie. Transport medyczny to transport sanitarny, choć transport sanitarny to inne świadczenia niż transport medyczny, w szczególności do innych rodzajów świadczeń w tym POZ.
W sumie to sami nie wiemy jak podejść do tej formy oksymoronu. Przypomina to trochę odpowiedzi niektórych kandydatów w kampanii prezydenckiej w trakcie debat publicznych. Kto wie, może to te same osoby stoją za ich merytoryką?
Cóż o ile pozostałe rzeczy wymienione w powyższej ogólnej lub wstępnej odpowiedzi są cytatem z podanego rozporządzenia, o tyle cała reszta chyba jest dosyć trudnym zagadnieniem, na które sam Departament Lecznictwa nie zna odpowiedzi – zobaczymy co na to odpowie płatnik (NFZ).
Pytanie nr 1.
1. Czy placówki medyczne samodzielne publiczne i niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, świadczące usługi z zakresu Podstawowej Opieki Zdrowotnej oraz Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej powinny mieć zakontraktowane w swoich usługach świadczenia transportu sanitarnego i medycznego?
Komentarz do pytania:
Pytanie to podyktowane jest nagminnym wykorzystywaniem Zespołów Ratownictwa Medycznego do wykonywania transportu (tutaj zagwozdka sanitarnego czy medycznego??) z miejsca wezwania jakim jest POZ do miejsca docelowego jakim jest Izba Przyjęć lub Szpitalny Oddział Ratunkowy szpitala, w którym miałyby być kontynuowane dalsze procesy lecznicze związane z rozpoznanym stanem w momencie badania pacjenta przez lekarza w poradni.
Odpowiedź nr 1.
Zgodnie z § 8 ust. 2 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1194), dalej jako „rozporządzenie OWU” świadczeniodawca, w przypadkach określonych w ustawie oraz w przepisach wydanych na podstawie art. 31d ustawy tj. odpowiednich rozporządzeniach tzw. koszykowych, zapewnia transport sanitarny w ramach kwoty zobowiązania określonej w umowie, z wyjątkiem świadczeniodawców udzielających świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej, jeżeli nie zawarli oni odrębnej umowy. Uprzejmie wyjaśniam, iż zgodnie z § 2 pkt 6 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 24 września 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2023 r. poz. 1427, z późn. zm.), dalej jako „rozporządzenie ws. POZ” świadczenia gwarantowane z tego zakresu obejmują transport sanitarny. Podmiot realizujący świadczenia gwarantowane z zakresu POZ, nieposiadający własnego środka transportu sanitarnego ma obowiązek zapewnić taki transport poprzez zawarcie stosowanych porozumień na to świadczenie towarzyszące. Wystawia wówczas zlecenie podmiotowi realizującemu transport w ramach zawartej z NFZ umowy.
Wobec powyższego świadczeniodawcy realizujący umowy w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej zobowiązani są do zapewnienie transportu sanitarnego świadczeniobiorcom objętym opieką na podstawie złożonych deklaracji wyboru.
Odnosząc się do świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej wyjaśnić należy, że zgodnie z definicją wskazaną w ustawie o świadczeniach nocna i świąteczna opieka zdrowotna to świadczenia opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej udzielane przez świadczeniodawców poza godzinami pracy określonymi w umowach o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, w szczególności w dni wolne od pracy i w święta, w przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta, które nie jest stanem nagłym.
Wskazać należy, że katalog świadczeń gwarantowanych nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej nie obejmuje transportu sanitarnego pacjenta do podmiotu leczniczego.
Jednakże w sytuacji stwierdzenia u pacjenta stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego, lekarz czy też pielęgniarka nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej mają prawo wezwać zespół ratownictwa medycznego.
Komentarz do odpowiedzi:
Czyli teoretycznie, pacjent zgłaszający się ze stanem zachorowania do lekarza w poradni, powinien po zbadaniu, jeśli jego stan będzie wymagał dalszego leczenia – zostać przetransportowany do szpitala w celu dalszego leczenia stacjonarnego.
Natomiast w ramach poradni działającej w nocy i święta (Nocna i Świąteczna Opieka Zdrowotna), tą kwestią ma się zajmować Zespół ratownictwa Medycznego, bo umowa na tego typu świadczenia nie przewiduje aby świadczeniodawca (POZ/NIŚOZ) posiadał zabezpieczony Zespół Transportu Sanitarnego lub Medycznego.
Plusem tej sytuacji jest kwestia obowiązku zabezpieczenia przez personel lekarski i pielęgniarski na podstawie wykazu sprzętu obowiązkowego oraz leków pacjenta (ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 12 stycznia 2011 r. w sprawie wykazu produktów leczniczych, które mogą być doraźnie dostarczane w związku z udzielanym świadczeniem zdrowotnym, oraz wykazu produktów leczniczych wchodzących w skład zestawów przeciwwstrząsowych, ratujących życie) do czasu przyjazdu Zespołu Ratownictwa Medycznego. Jest też wykaz zestawu przeciwwstrząsowego, który powinien być na wyposażeniu i POZ i wyjazdowego NiŚOZ.
Jak to w praktyce wygląda – wiemy doskonale. Pacjent jest w takiej samej pozycji zastany przez ZRM w jakiej zastał go lekarz NiŚOZ lub z pewnymi modyfikacjami. Jeśli założony jest dostęp dożylny – to trzeba to sprawdzić czy poprawnie (brak ostrej części wenflonu w naczyniu, właściwy kierunek dostępu dożylnego). O lekach nawet nie wspomnę. Nieco inaczej będzie się to przedstawiało w stacjonarnym POZ, gdzie można się nawet doczekać prawidłowo założonego dostępu dożylnego, podania leków oraz tlenu. Gorzej tylko czasem z prawidłowym rozpoznaniem stanu nagłego …
Niestety nadal nie rozwiązuje to sprawy wizyt ZRM w POZ.
W naszej propozycji, w ustawie o POZ działające Zespoły Wyjazdowe Ogólne Lekarskie czy Asystenckie – mają możliwość wezwania do pacjenta na miejscu zdarzenia Zespołu Transportu Medycznego (Sanitarny raczej dotyczyć ma leków, krwi i preparatów krwiopochodnych – element nie podlegający jakiemukolwiek monitorowaniu i nadzorowi), który przetransportuje pacjenta do dalszego leczenia w miejscu docelowym, a zespół lekarski czy asystencki będzie mógł skierować się do kolejnego zlecenia.
Czyli jest gotowe rozwiązanie.
Pytanie nr 2.
2. Jaka jest interpretacja Departamentu Lecznictwa na podstawie przepisów dotyczących ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, dotyczącej transportu sanitarnego i medycznego?
Proszę o przedstawienie opinii na temat:
A. Sytuacji w których należy stosować jeden lub drugi rodzaj transportu (sanitarny lub medyczny);
B. Jakie kryteria co do składu osobowego oraz wyposażenia w sprzęt medyczny i produkty lecznicze powinien spełniać poszczególny środek transportu (sanitarny lub medyczny)?;
C. Jakie oznaczenia powinny widnieć na pojazdach specjalistycznych (ambulansach) realizujących dany rodzaj transportu (sanitarnego lub medycznego)?;
D. Jaki typ pojazdu powinien być wykorzystywany do realizacji danego rodzaju transportu (sanitarnego lub medycznego)?.
E. Czy zasadne jest by pojazdy specjalistyczne realizujące transport sanitarny lub medyczny były w odmiennych barwach, specjalnie oznakowane odmiennym logotypem i typem zespołu w odróżnieniu do pojazdów specjalistycznych stosowanych w systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego?
Komentarz do pytania:
Tym pytaniem chcieliśmy by doprecyzowano jakimi świadczeniami są czynności wykonywane w trakcie transportu sanitarnego, a jakimi w trakcie transportu medycznego Jakie są składowe wyposażenia poszczególnego rodzaju transportu. Jakie oznaczenia powinny być na pojazdach wykonujących odpowiedni rodzaj transportu wraz z typem pojazdu i kolorystyką. Podyktowane te ostatnie zagadnienie jest wprowadzeniem przez Ministerstwo Zdrowia (zresztą na wniosek grupy związków zawodowych) przez rozporządzenie dotyczące oznaczeń systemu PRM (ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ZDROWIA z dnia 3 stycznia 2023 r. w sprawie oznaczenia systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne oraz wymagań w zakresie umundurowania członków zespołów ratownictwa medycznego) zmiany kolorystyki ambulansów systemowych na żółty, który to kolor oprócz logo systemu i oznaczeń z SWD PRM ma odróżniać się od „karetek” transportowych. Czy to odniosło jakikolwiek zamierzony efekt?
NIE! Wręcz przeciwnie, skomplikowało sprawę jeszcze bardziej. Obecnie nowo zakupione pojazdy służące do celów realizacji zadań z zakresu Transportu Sanitarnego lub Medycznego – mają kolor … identyczny z kolorem ambulansów w systemie PRM, czyli żółtym.
Na zdjęciu od lewej:
1. Zespół Transportu Neonatologicznego; 2. Zespół Transportu Specjalistycznego; 3. Zespół Ratownictwa Medycznego - Podstawowy.
Odpowiedź nr 2.
Uprzejmie informuję, iż kwestie odnoszące się do kryteriów stosowania transportu sanitarnego oraz transportu realizowanego przez zespół transportu medycznego zostały już omówione powyżej.
Zgodnie z § 36 ust. 2 zarządzenia nr 79/2022/DSOZ Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 29 czerwca 2022 r. w sprawie warunków zawarcia i realizacji umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna (z poźn. zm.), dalej jako „zarządzenie ws. POZ” przedmiot umowy o udzielanie świadczeń transportu sanitarnego w POZ stanowi realizacja świadczeń opieki zdrowotnej polegających na zapewnieniu świadczeniobiorcom, zgodnie ze wskazaniami medycznymi, przewozu środkiem transportu sanitarnego drogowego (ambulansem) do najbliższego świadczeniodawcy udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, a w przypadku świadczeń realizowanych w trybie ambulatoryjnym, także z powrotem do miejsca zamieszkania (pobytu) świadczeniobiorcy, realizowanego na zasadach określonych w art. 41 ust. 1 i 2 ustawy o świadczeniach oraz w § 4 ust. 2 rozporządzenia ws. POZ, obejmujące:
1) przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na leczenie realizowane w trybie stacjonarnym;
2) przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na leczenie w trybie dziennym;
3) przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) na pierwszorazowe świadczenie z rodzaju ambulatoryjnej opieki specjalistycznej albo leczenia stomatologicznego i z powrotem;
4) przewóz, z miejsca zamieszkania (pobytu), w celu wykonania zabiegów i procedur medycznych wynikających z procesu leczenia realizowanego przez lekarza POZ, do którego zadeklarowany jest świadczeniobiorca, i z powrotem;
5) przewóz z miejsca zamieszkania (pobytu) do zakładu długoterminowej opieki zdrowotnej.
Jednocześnie informuję, że zarówno rozporządzenie ws. POZ, jak i zarządzenie ws. POZ nie zawiera wzorów oznaczeń na pojazdach.
Należy zauważyć, iż zgodnie z przepisem § 8 ust. 3 załącznika do rozporządzenia OWU, transport sanitarny odbywa się środkami transportu sanitarnego, o których mowa w art.161ba ustawy, i w składzie osobowym określonym w przepisach wydanych na podstawie art. 31d ustawy lub ustalonym z uwzględnieniem wskazań medycznych i ciągłości udzielania świadczeń, gwarantującymi najkrótszy czas transportu świadczeniobiorcy, odpowiedni do jego stanu zdrowia.
Ponadto w § 37 zarządzenia ws. POZ wskazano natomiast typy ambulansów niezbędnych do realizacji transportu sanitarnego w POZ. Jest nimi posiadanie w dyspozycji ambulansów do transportu sanitarnego drogowego typu A1, A2 o cechach technicznych i jakościowych oraz podstawowym wyposażeniu, określonych dla środków transportu medycznego w Polskich Normach przenoszących europejskie normy zharmonizowane, z obsadą kadrową zapewniającą wykonywanie przewozów z zachowaniem wymogów, o których mowa w § 8 ust. 3 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. z 2023 r. poz. 1194, z późn zm.). W obowiązujących przepisach nie określono barwy ww. ambulansów, w związku z tym jest to domena organizatora realizującego transport sanitarny w POZ.
W przypadku zaś pojazdów specjalistycznych stosowanych w systemie Państwowego Ratownictwa Medycznego, sposób ich oznakowania został uregulowany w przepisach rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 3 stycznia 2023 r. w sprawie oznaczenia systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne oraz wymagań w zakresie umundurowania członków zespołów ratownictwa medycznego (Dz.U. z 2023 r. poz. 118). Sposób oznakowania wyrażony w ww. przepisach ma zastosowanie wyłącznie do zespołów ratownictwa medycznego i dla nich został zastrzeżony.
Komentarz do odpowiedzi:
Odnosząc się do pierwszego akapitu tej drugiej odpowiedzi – no nie zostały omówione, ponieważ wskazano jedynie czym jest transport sanitarny i jak działa w ramach POZ, a jak nie działa w ramach NiŚOZ. Na temat transportu medycznego nie ma ani słowa.
Kontynuując analizę tej odpowiedzi, po zacytowaniu zapisów z zarządzenia Prezesa NFZ dotyczących ogólnych warunków umów (OWU) dotyczących transportu sanitarnego, mamy do czynienia z podwójnym odniesieniem się do tego samego zagadnienia. Z tym, ze nie bezpośrednio ale w dalszej części wypowiedzi jest wskazanie na rozporządzenie, które dało podwalinę do zarządzenia.
Czyli tak jest to sprecyzowane, aby nie było do końca wiadomo o co chodzi, a zadane pytania w podpunktach A-F – zostały lakonicznie potraktowane odpowiedziami znanymi nam z zapisów, o których była mowa wcześniej.
Barwa ambulansów transportowych – nie jest określona i zostaje to scedowane na dysponenta tudzież realizatora tej usługi.
W propozycji, którą wysłaliśmy jako wyprostowanie tego typu pomyłek, jest gotowe rozwiązanie dotyczące kolorystyki danych typów zespołów wyjazdowych i transportowych, ich oznaczeń, standardów wyposażenia w sprzęt i zestawy do odpowiednich terapii, składu osobowego, dyspozytorni oraz oceny jakości świadczonych usług medycznych lub świadczeń zdrowotnych.
Znowu BRAK zrozumienia tematyki oraz dialogu opartego na rozmowach – powoduje, ze proponowane gotowe rozwiązania są niezrozumiałe.
Pytanie nr 3.
3. Czy wizyta domowa, przez lekarza rodzinnego jak i jego telefoniczne odzwierciedlenie w formie teleporady oraz osobiste stawienie się pacjenta w poradni, według ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, stanowi o konieczności podjęcia dalszego leczenia w warunkach szpitalnych po dokonaniu oceny aby realizatorem tej czynności był Zespół Ratownictwa Medycznego, a nie zakontraktowany zespół transportu sanitarnego lub medycznego?
Należy tutaj dodać iż, wizyta lekarza lub przeprowadzona teleporada lub badanie pacjenta na miejscu w poradni, jest najczęściej wynikiem stanu zachorowania lub kontynuacją leczenia stanu chorobowego, który to stan w efekcie wymaga dalszych czynności leczniczych w warunkach szpitalnych, o czym mowa w art. 41 ustawy o świadczeniach.
Komentarz do pytania:
Drążymy temat pod kątem zrozumienia tej tematyki przez Ministerstwo Zdrowia, bo chyba za bardzo nie rozumieją tam mądre głowy, co jest powodem tych pytań.
Odpowiedź nr 3.
Zgodnie z przepisem art. 41 ust. 2 ustawy o świadczeniach, świadczeniobiorcy, na podstawie zlecenia lekarza ubezpieczenia zdrowotnego lub felczera ubezpieczenia zdrowotnego, przysługuje bezpłatny przejazd środkami transportu sanitarnego, w tym lotniczego, do najbliższego podmiotu leczniczego, o którym mowa w przepisach o działalności leczniczej, udzielającego świadczeń we właściwym zakresie, i z powrotem, w przypadkach:
1) konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w podmiocie leczniczym;
2) wynikających z potrzeby zachowania ciągłości leczenia.
Jednocześnie zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o świadczeniach, w stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie.
Wobec powyższego, w wypadku stwierdzenia w trakcie udzielania świadczeń konieczności podjęcia natychmiastowego leczenia w podmiocie leczniczym, transport ten powinien być realizowany zgodnie w ww. regulacją. Jednak, w sytuacji, w której zachodzi konieczność zapewnienia pomocy pacjentowi znajdującemu się w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego, świadczenia powinny zostać udzielone z wykorzystaniem zespołu Państwowego Ratownictwa Medycznego.
W oparciu o powyższe, w przypadku zmiany stanu zdrowia pacjenta podczas wizyty domowej lekarza POZ, czy też wizyty w poradni POZ, lekarz POZ decyduje o konieczności wezwania zespołu ratownictwa medycznego. W sytuacji potencjalnego zagrożenia życia i zdrowia wezwanie zespołu ratownictwa medycznego jest bezwzględnie uzasadnione.
Jednocześnie należy dodać, że nie zawsze wizyta domowa łączy się ze wskazaniem dalszego leczenia w warunkach szpitalnych.
Komentarz do odpowiedzi:
Pierwsza cześć odpowiedzi dotyczy świadczeń wymienionych w dwu punktach czyli transport sanitarny jest wskazany jako kontynuacja leczenia i zachowanie ciągłości leczenia – więc dlaczego wzywany jest ZRM, skoro pacjent zgłaszający się do POZ jest zbadany przez lekarza – czyli są mu udzielane świadczenia – stwierdzany jest stan nagły – czyli należy kontynuować proces leczenia zbadany w trakcie udzielanych świadczeń i powinien za pośrednictwem Transportu Sanitarnego, trafić do szpitala.
Dochodzimy do sytuacji absurdalnej. Pacjent jest leczony przez lekarza, jego stan się NAGLE pogarsza i lekarz umywa ręce, żeby trafił do szpital to wzywa Zespół Ratownictwa Medycznego.
Natomiast w zapisach dotyczących art. 19 ustawy o świadczeniach, gdzie oprócz narzuceniu niezwłoczności w udzielaniu świadczeń gdy występuje stan nagły, są też przesłanki zapisane w ust. 4:
4. Świadczeniodawca, który nie zawarł umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej, ma prawo do wynagrodzenia za świadczenie opieki zdrowotnej udzielone świadczeniobiorcy w stanie nagłym. Wynagrodzenie to obejmuje wyłącznie uzasadnione koszty świadczeń opieki zdrowotnej, których wartość nie może przekroczyć kwoty, o której mowa w art. 42c wysokość zwrotu kosztów świadczeń opieki zdrowotnej udzielonych poza granicami kraju ust. 1, udzielonych w sytuacji braku możliwości transportu pacjenta, ze względu na przeciwwskazania medyczne, do świadczeniodawcy posiadającego taką umowę, albo koszty przygotowania pacjenta do transportu do świadczeniodawcy posiadającego umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej oraz koszty tego transportu, jeżeli świadczeniodawca takie koszty poniósł.
Zatem na podstawie tego zapisu, gdy ZRM realizuje zadania, których odmówił lekarz POZ – można się ubiegać o zwrot kosztów poniesionych na rzecz wykonania świadczenia. W przypadku gdyby to było rozwiązanie zaadoptowane do systemu (choć częściowo jest taka możliwość w SWD PRM) z jego finansowymi konsekwencjami – POZ szybko po miesiącu nadpłat na rzecz dysponentów PRM (choć powinien to być jeden ZOZ PRM ze strukturami wojewódzkimi i powiatowymi/miejskimi – zgodnie z naszym projektem), znalazłby siły i środki na realizację wizyt domowych i transportowaniu pacjentów z domu czy POZ do szpitala w celu kontynuowania dalszego leczenia.
Nadal jednak to co pisze Departament Lecznictwa, wskazuje na to, że POZ może się bez problemu w stanie nagłym – wyręczać ZRM. Faktycznie oszczędności. A system PRM ma jeździć, i jeździ, bo finansowanie jest z innej puli – więc tego w rozrachunku ogólnym nie widać, bo wszystko działa.
Proponowane przez nas wyżej wskazane rozwiązanie – znacznie ogranicza tego typu procedery i jest mniej kosztowne dla systemu PRM, natomiast wymaga większej aktywności POZ i TM tudzież TS (Transportu Sanitarnego).
Pytanie nr 4.
4. Czy Podstawowa Opieka Zdrowotna musi być wyposażona w sprzęt medyczny i preparaty lecznicze możliwe do zabezpieczenia pacjenta, u którego lekarz stwierdził stan nagły wymagający dalszego leczenia w ramach oddziału szpitalnego?
Komentarz do pytania:
Często spotkać można w relacjach ZRM – POZ dosyć dziwną argumentację lekarza wzywającego do pacjenta zespół, że nie podał nic, ani niczego przy pacjencie nie zrobił, bo niczego w poradni nie ma.
Dodatkowo pytanie to idzie znowu w kierunku tego, że mimo wszystko pacjent, który ma stwierdzony stan nagły – powinien jako kontynuacja leczenia skorzystać z Transportu Sanitarnego do szpitala zamiast z Zespołu Ratownictwa Medycznego. Przytoczone tutaj wyżej przez MZ w poprzednim pytaniu przepisy również to umożliwiają. Dlatego też ta semantyka zmierza cały czas do tego czym są świadczenia udzielane w Zespole Transportu Sanitarnego a czym w Zespole Transportu Medycznego – czego nadal BRAKUJE w treściach odpowiedzi na zadawane pytania.
Odpowiedź nr 4.
Rozporządzenie ws. POZ, w części V i IVa określa bardzo szczegółowo wyposażenie w sprzęt, aparaturę i produkty lecznicze do realizacji świadczeń zdrowotnych w POZ, w tym udzielania pomocy w określonym zakresie, w przypadku zagrożenia życia. Wymogi zawarte w ww. rozporządzeniu są wymogami niezbędnymi do realizacji świadczeń i stanowią przedmiot oceny warunków i gotowości oferentów do realizacji świadczeń, a także jest to element kontrolny świadczeniodawców podczas jej realizacji. Uprzejmie wyjaśniam, iż zgodnie z powyższą regulacją, wyposażenie w sprzęt, aparaturę medyczną i produkty lecznicze obejmuje m.in. aparat EKG oraz zestaw do udzielania pierwszej pomocy lekarskiej, w skład którego wchodzą:
a) rurka ustno-gardłowa,
b) maska twarzowa,
c) worek samorozprężalny,
d) igły, wenflony,
e) płyny infuzyjne i środki opatrunkowe (bandaż, gaza, gaziki),
f) aparat do pomiaru ciśnienia krwi z kompletem mankietów dla dzieci i dorosłych i stetoskop.
Komentarz do odpowiedzi:
Wchodzą również leki dla lekarza i felczera wymienione w rozporządzeniu oraz zestaw p/wstrząsowy.
Zastanawiające jest to, że nikt nie monitoruje w jaki sposób postępują lekarze w przypadku wystąpienia stanu nagłego u pacjenta w POZ i czy działania personelu lekarskiego czy pielęgniarskiego lub nawet ratowniczego odnosi jakikolwiek efekt. O ocenia jakości już nawet nie można wspomnieć, bo jej BRAK!
No cóż, w naszej propozycji – jest na to panaceum i gotowe rozwiązanie.
Pytanie nr 5.
5. Czy stan pacjenta, który w opinii lekarza badającego jest nagły wymaga od lekarza Podstawowej Opieki Zdrowotnej wykorzystania dostępnego sprzętu, preparatów leczniczych i wymaganego kontraktem z płatnikiem (Narodowy Fundusz Zdrowia) do ustabilizowania stanu pacjenta i zapewnienia mu (pacjentowi) dalszego leczenia w ramach oddziału szpitalnego oraz zapewnienia transportu sanitarnego lub medycznego?
Należy dodać, że spoczywa na lekarzu w tym momencie prawny obowiązek, aby wypełnić te przesłanki. Zespół Ratownictwa Medycznego powinien być wezwany w sytuacji gdy to sam pacjent lub rodzina pacjenta stwierdzi taki stan, bez udziału lekarza pierwszego kontaktu lub w przypadku gdy stan pacjenta pomimo próby ustabilizowania nie był możliwy do zrealizowania na miejscu przez lekarza.
Komentarz do pytania:
Cały czas oscylujemy wokół tego aby zrozumieć, co legislator ma na myśli. Pytanie jest zasadne, ponieważ oparte jest ciagle na ustawie o PRM, w której jest wskazane do czego służy system. Pacjent będący u lekarza czy lekarz u pacjenta – to jest ciągle według naszej opinii i prawników rozumiejących okoliczności tych zdarzeń – identycznie.
Odpowiedź nr 5.
Lekarz POZ, pielęgniarka POZ, położna POZ zobowiązani są do udzielenia świadczeń opieki zdrowotnej w sytuacji zagrożenia stanu życia pacjenta, zgodnie z posiadanymi kompetencjami. W sytuacji stwierdzenia stanu nagłego zagrożenia zdrowotnego, personel ten obowiązany jest wezwać zespół ratownictwa medycznego oraz zabezpieczyć pacjenta do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego. Wynika to zarówno z uprawnień zawodowych jak i zakresu zadań POZ określonych przez ministra właściwego ds. zdrowia. Decyzja w przedmiocie wyboru optymalnej dla stanu zdrowia metody postępowania należy do lekarza udzielającego świadczeń.
Komentarz do odpowiedzi:
I cały czas oscylujemy wokół tego samego. Ustawa o PRM mówi nam o tym, choć nie bezpośrednio, aby udzielać pomocy każdej osobie w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego i tym, że ZRM nie może być wykorzystywany do transportów między zakładami opieki zdrowotnej, a takim bez wątpienia jest każdy POZ (jest/było też dostępne w internecie stanowisko w tej sprawie resortu zdrowia – nie możemy go odnaleźć !!!).
Zresztą ciekawy komentarz do tych sytuacji wystosował portal Prawo.pl w artykule: Kierownik POZ ma prawo wezwać karetkę pogotowia, w którym czytamy:
Czy kierownik POZ ma prawo wezwać karetkę pogotowia (karetkę systemową) w celu przewiezienia pacjenta POZ do najbliższego szpitala gdy wymaga tego stan jego zdrowia, czy też sam we własnym zakresie ma zapewnić transport temu pacjentowi?
Odpowiedź
Z przepisów powszechnie obowiązującego prawa wynika spoczywający również i na świadczeniodawcach realizujących umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna obowiązek podejmowania opieki nad pacjentem znajdującym się w stanie nagłego zagrożenia życia lub zdrowia. Obowiązek taki swoim zakresem obejmuje tak naprawdę wszystkie czynności medyczne niezbędne dla ratowania życia i zdrowia ludzkiego realizowane do czasu przejęcia pacjenta przez jednostki wyspecjalizowane w czynnościach ratowania życia i zdrowia.
Bez wątpienia świadczeniodawca POZ, w sytuacji braku możliwości dalszego udzielania świadczeń opieki zdrowotnej osobie znajdującej się w stanie nagłym, zobowiązany jest kolejno do zapewnienia udzielenia takich świadczeń opieki zdrowotnej przez innego świadczeniodawcę. W praktyce powyższe odnosić należy do zapewnienia ciągłości opieki zdrowotnej w szpitalnym oddziale ratunkowy, centrum urazowym oraz w jednostkach organizacyjnych wyspecjalizowanych w zakresie udzielania świadczeń zdrowotnych niezbędnych dla ratownictwa medycznego. Rozstrzygającym dla treści sformułowanego pytania wydaje się zaś pozostawać brzmienie załącznika nr 5 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2009 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. Nr 139, poz. 1139 z późn. zm.) - dalej r..p.o.z. "Wykaz świadczeń gwarantowanych opieki zdrowotnej, o których mowa w art. 55 ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, oraz warunki ich realizacji". Mimo, że jego treść dotyczy wprawdzie świadczeń nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej, to ustalenia w tym zakresie odnosić należy, z uwagi na rodzaj świadczeń zdrowotnych jakimi jest podstawowa opieka zdrowotna, także i do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej udzielanych od poniedziałku do piątku w godzinach od 8.00 do 18.00. A tutaj wskazać należy, iż zgodnie z treścią przywoływanego załącznika nr 5 część I ust. 3, w przypadku stanu nagłego, odpowiednio lekarz lub pielęgniarka zapewniają opiekę świadczeniobiorcy w miejscu udzielania świadczenia do czasu przyjazdu zespołu ratownictwa medycznego. Z powyższego wywodzić zatem należy obowiązek wezwania przez świadczeniodawcę realizującego umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna, w przypadku stanu nagłego, zespołu ratownictwa medycznego. Dodatkowo podkreślić należy, iż przedmiotowy wniosek sformułować zresztą również można w oparciu o zasadę, zgodnie z którą w stanach nagłych świadczenia opieki zdrowotnej są udzielane świadczeniobiorcy niezwłocznie; w omawianych sytuacjach za bardziej racjonalne, z punktu widzenia zagrożenia życia pacjenta, uznać należy niezwłoczne wezwanie zespołu ratownictwa medycznego aniżeli podejmowanie próby samodzielnego organizowania transportu sanitarnego przez świadczeniodawcę POZ.
Zatem powinien zabezpieczyć i zorganizować transport, ale też może wezwać ZRM.
Pytanie nr 6.
6. Czy na podstawie w/w ustawy podmioty prowadzące działalność całodobową w charakterze Zakładu Opieki Leczniczej lub Domu Pomocy Społecznej powinny mieć zakontraktowane świadczenia lekarza rodzinnego i transportu sanitarnego lub medycznego dla przebywających tam osób w trybie całodobowym?
Komentarz do pytania:
No tutaj już nieco zmieniamy miejsce, do którego jesteśmy zobligowani aby świadczyć usługi Medycznych Czynności Ratunkowych, na podstawie Karty Zlecenia Wyjazdu (KZW), mianowicie ZOL-e i DPS-y.
Kuriozalna sprawa, bo takie placówki mają podpisywane umowy na leczenie pacjentów w ramach POZ, ale też powinien być zapewniony transport tych pacjentów do szpitali w celach dalszego leczenia lub zaopatrzenia – chodzi najczęściej o sytuacje wymiany cewnika, wypadniętej sondy, Stomil czy nefrostomii.
Odpowiedź nr 6.
Należy zauważyć, że zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (Dz.U. z 2022 r. poz. 2527, z późn. zm.), dalej „ustawa o POZ” pacjent ma prawo wyboru świadczeniodawcy, udzielającego świadczeń z zakresu POZ, w ramach którego może wybrać lekarza, pielęgniarkę i położną POZ, z którymi Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) zawarł umowę o udzielanie świadczeń z zakresu POZ, albo którzy wykonują zawód u świadczeniodawcy, z którym NFZ zawarł umowę o udzielanie świadczeń z zakresu POZ.
W sytuacji zaistnienia problemu zdrowotnego pacjent zgłasza się do lekarza POZ, którego wyboru dokonał na podstawie ww. deklaracji. Jednocześnie należy zauważyć, iż w zakresie wyboru lekarza POZ obowiązuje pełna swoboda, ograniczona jedynie faktycznym przekroczeniem pacjentów przypadających na jednego lekarza (zalecana liczba świadczeniobiorców objętych opieką przez jednego lekarza POZ nie powinna przekraczać 2500 osób), oraz zaistnieniem sytuacji, w której świadczeniodawca uzna, że nie może zagwarantować pacjentowi realizacji świadczeń zdrowotnych.
Zgodnie z art. 58 ust. 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2024 r. poz. 1283, z późn. zm.) dom pomocy społecznej umożliwia i organizuje mieszkańcom pomoc w korzystaniu ze świadczeń zdrowotnych przysługujących im na podstawie odrębnych przepisów. Nie jest natomiast świadczeniodawcą w rozumieniu przepisów ustawy o świadczeniach i nie zawiera umów z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Natomiast zakłady opiekuńczo-lecznicze realizują świadczenia opieki zdrowotnej na podstawie przepisów rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 22 listopada 2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (Dz.U. z 2024 r. poz. 253). Zgodnie z tymi przepisami takie podmioty mają obowiązek zapewnić m.in. lekarzy o określonej specjalizacji w zakresie obejmującym wykonanie badań.
Należy podkreślić, że zarówno w przypadku przebywania w domu pomocy społecznej jak i w zakładzie opiekuńczo-leczniczym pacjent nie traci prawa do świadczeń realizowanych w ramach POZ.
Komentarz do odpowiedzi:
Trochę na bakier ta odpowiedź, jeśli analizujemy zapisy prawne, choć już częściowo było to wyjaśnione, to jednak odniesienie się lakoniczne do zadanego pytania, nie jest w pełni satysfakcjonujące – ponieważ został pominięty element transportu chorego z tych placówek.
Tu znowu wkraczamy w zakres działalności tych placówek i personelu zatrudnionego przy tych pacjentach.
Niestety dopóki nie poprawi się działalności POZ i NiŚOZ w formie wyjazdowej, tego typu sytuacje z jakimi mamy do czynienia – będą nadala występowały, chić jak wykazano we wcześniejszych punktach – można by domagać się od przypisanego do pacjenta świadczeniodawcy, zapłaty za wykonanie świadczeń przez niego nie wykonanych.
Pytanie nr 7-10.
7. Czy na Izbach Wytrzeźwień spoczywa obowiązek kontraktowania świadczeń towarzyszących w formie transportu sanitarnego lub medycznego?
8. Czy Izby Wytrzeźwień po ocenie przywiezionej osoby nietrzeźwej przez lekarza lub felczera, u której stwierdzono stan nietrzeźwości, przekraczającej ilości badanej zawartości alkoholu w wydychanym powietrzu powyżej 4,5 promila powinna odesłać pacjenta do najbliższej jednostki szpitala (Izba Przyjęć) lub Szpitalnego Oddziału Ratunkowego w celu dalszego leczenia, zlecając przewóz tej osoby zakontraktowanym środkiem transportu sanitarnego lub medycznego?
Należy tutaj dodać, iż przepis który to częściowo reguluje wynika z zapisów ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (art. 402 ust.4), w którym to mowa o konieczności hospitalizacji i możliwości przetransportowania tej osoby przez podmioty: jednostki Policji, straży gminnej, podmioty wykonujące transport sanitarny lub zespoły ratownictwa medycznego. Niestety nordycznie wykorzystuje się do tego celu Zespoły Ratownictwa Medycznego.
9. Czy lekarz kierujący osobę niezdolną do przebywania w izbie wytrzeźwień, po jej zbadaniu i określeniu jej stanu powinien skierować osobę do szpitala w ramach świadczeń towarzyszących czyli transportu sanitarnego lub medycznego w celu dalszego leczenia w oddziale szpitalnym?
10. Czy osoba po osiągnięciu stanu trzeźwości, z wcześniejszymi zaleceniami lekarskimi lub innego personelu medycznego, powinna być przewieziona do konsultacji psychiatrycznej, której wcześniej była poddana lub taka była wskazana (z uwagi na jej stan lub wydarzenia poprzedzające jej pobyt w izbie wytrzeźwień), środkiem transportu sanitarnego lub medycznego?
Nie występuje w tej sytuacji stan nagły. Wykorzystywanie do tego celu Zespołu Ratownictwa Medycznego stoi w sprzeczności z definicją dysponowania przez Dyspozytora Medycznego zespołu do takiego zdarzenia.
Komentarz do pytania:
Kolejna kwestia, która wykorzystuje nagminnie system PRM do realizacji zadań, co do których zachodzą wątpliwości co do zasadności użycia ZRM w ramach osób skierowanych do Izb Wytrzeźwień.
Odpowiedź nr 7-10.
W odniesieniu do pytań 7 – 10. uprzejmie wyjaśniam, iż zasady funkcjonowania oraz zadania izb wytrzeźwień określają przepisy ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 2023 r. poz. 2151). Jednocześnie przepisy ustawy o świadczeniach określają definicję legalną świadczeniodawcy (art. 5 pkt 41 ww. ustawy). W katalogu tym brak izb wytrzeźwień. Zadane pytania nie dotyczą warunków realizacji umów zawieranych z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Komentarz do odpowiedzi:
Cóż kwestię Izb Wytrzeźwień, należałoby uregulować poprzez zmianę ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Choć pomimo zapisów w art. 402. ust. 4. Jeżeli osoba doprowadzona wymaga hospitalizacji, niezwłocznie przewozi się ją do podmiotu leczniczego. Transport, w zależności od stanu zdrowia tej osoby, wykonują jednostki Policji, straż gminna, podmioty wykonujące transport sanitarny lub zespoły ratownictwa medycznego.
Niestety z tzw. urzędu – wykorzystuje się do tego celu ZRM-y. Efekt jest znany, choć finalnie SA sytuacje, gdzie pacjent po zbadaniu przez ZRM, trafia do domu, a nie do szpitala, bo BRAK jest wskazań do hospitalizacji i stanu zagrożenia życia. Wymaga to gruntownego wywiadu SAMPLER i OPQRST oraz oceny pacjenta XABCDE, aby stwierdzić przeciwwskazania do dalszego leczenia.
Jeśli jest zapis mówiący o tym, że Zespół Transportu Sanitarnego może przetransportować z Izby Wytrzeźwień pacjenta do Izby Przyjęć czy SOR – to takowe świadczenia powinny być ujęte w obu aktach, w tym też ustawie o POZ.
Pytanie nr 11.
11. W jakich sytuacjach działać powinien lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej lub Nocnej i Świątecznej Opieki Zdrowotnej, a w jakich sytuacjach Zespół Ratownictwa Medycznego?
O ile stan nagłego zagrożenia zdrowotnego jest zdefiniowany w art. 3 pkt. 8 ustawy o Państwowym Ratownictwie Medycznym i jest tożsamy z art. 5 pkt. 33 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, o tyle wszystkie inne stany, które nie są nagłe powinny być zaopatrywane w ramach trybu planowego lub z pominięciem Zespołu Ratownictwa Medycznego, a z wykorzystaniem transportu sanitarnego lub medycznego.
Komentarz do pytania:
Pytanie to podyktowane tym, iż może resort zdrowia oprócz tego, że wiadomo do czego powołany jest system PRM i POZ, to może jednak jest jakiś katalog stanów zachorowań, do których ma być wezwany Lekarz z POZ lub NiŚOZ?
Odpowiedź nr 11.
Należy zauważyć, iż cele i organizację podstawowej opieki zdrowotnej oraz zasady zapewnienia odpowiedniej jakości świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej szczegółowo określono w ustawie o POZ. Warunki realizacji tych świadczeń określono ponadto w rozporządzeniu ws. POZ oraz zarządzeniu ws. POZ, o czym wspomniano we wcześniejszych odpowiedziach na pytania.
Jak wskazano wcześniej, nocna i świąteczna opieka zdrowotna to świadczenia opieki zdrowotnej z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej udzielane przez świadczeniodawców poza godzinami pracy określonymi w umowach o udzielanie świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej, w szczególności w dni wolne od pracy i w święta, w przypadku nagłego zachorowania lub nagłego pogorszenia stanu zdrowia pacjenta, które nie jest stanem nagłym.
Natomiast, zgodnie z zapisami ustawy z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym (Dz. U. z 2024 r. poz.652, z późn. zm.) dalej jako „ustawa o PRM”, zespół ratownictwa medycznego to jednostka systemu Państwowe Ratownictwo Medyczne podejmująca medyczne czynności ratunkowe w warunkach pozaszpitalnych, w celu ratowania osoby w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego.
Komentarz do odpowiedzi:
Jednak pytanie nie spotkało się ze zrozumieniem. Cóż, szkoda, bo tylko tak naprawdę po rzeczowej dyskusji w tych zagadnieniach, można by ustalić jednoznaczną odpowiedź i skatalogować stany chorobowe inne niż nagłe, co do których można by wezwać Zespół Wyjazdowy Ogólny z systemu POZ i TM, który w naszym projekcie proponujemy, jako uporządkowanie świadczeń zdrowotnych pacjentom w stanie zachorowania.
Pytanie nr 12.
12. Jakie czynności lub świadczenia wykonuje personel medyczny w trakcie transportu sanitarnego lub medycznego w sytuacji gdy jest to wymagane? Np.: stan pacjenta w trakcie transportu pogorszył się, wymagane było podanie tlenu, leków hamujących duszność, obniżające ciśnienie tętnicze lub leków przeciwbólowych. Czy te czynności są określone w sytuacji wykonywania transportu sanitarnego lub medycznego w inny sposób?
Komentarz do pytania:
Po części docieramy do sedna sprawy. Być może od tej strony resort zdrowia zatrybi, kuriozalność tych przepisów. Skoro Transport Medyczny to Transport Sanitarny, to jakie są i tu i tam prowadzone świadczenia zdrowotne czy też może czynności inne niż medyczne czynności ratunkowe (MCR)?
Odpowiedź nr 12.
Zgodnie z art. 3 pkt 8 ustawy o PRM stan nagłego zagrożenia zdrowotnego to stan polegający na nagłym lub przewidywanym w krótkim czasie pojawieniu się objawów pogarszania zdrowia, którego bezpośrednim następstwem może być poważne uszkodzenie funkcji organizmu lub uszkodzenie ciała lub utrata życia, wymagający podjęcia natychmiastowych medycznych czynności ratunkowych i leczenia. W sytuacji zaistnienia tego stanu personel medyczny jest obowiązany do podejmowania czynności mających na celu ratowanie zdrowia i życia, zgodnie z aktualną wiedzą medyczną. Nie jest wykluczone, że personel transportu będzie zmuszony do udzielenia świadczeń, tak jak w każdej innej sytuacji, w razie koniczności pomocy osobie w stanie nagłym.
Komentarz do odpowiedzi:
No cóż. Odnieść można wrażenie, ze odpowiadający Pan Dyrektor czytał inne pytanie, na które udzielił odpowiedzi. A dotyczyło one świadczeń podczas transportu sanitarnego i medycznego.
Znowu jakaś analogia do wystąpień kandydatów na prezydenta w debatach publicznych.
Ręce opadają!
Czyli nie wiadomo jakiego typu są to świadczenia
Może należałoby je dookreślić w ustawie o świadczeniach, np. świadczenia zdrowotne w stanach nagłych (ŚZSN)? Albo Zaawansowane Medyczne Stany Nagłe (AMSN) – wtedy by było wiadomo, że w Zespołach Transportowych wykonuje się AMSN, a w Zespołach Ratownictwa Medycznego MCR. I sprawa załatwiona.
Pytanie nr 13.
13. Czy świadczenia zdrowotne, wykonywane przez personel medyczny w trakcie transportu sanitarnego lub medycznego są dokumentowane i osobno rozliczane?
Komentarz do pytania:
Skoro resort nie wie jakie są to świadczenia, to może je jakoś odmiennie klasyfikuje co do dokumentacji medycznej oraz rozliczania za ich wykonanie?
Odpowiedź nr 13.
Uprzejmie informuję, iż zgodnie z załącznikiem nr 1 do zarządzenia ws. POZ świadczenia transportu sanitarnego w POZ – przewozy realizowane w ramach gotowości finansowane są stawką kapitacyjną i sprawozdawane są zgodnie z załącznikiem Nr 22 do zarządzenia ws. POZ (kody Transport sanitarny w POZ: 101101, 101202, 101303, 101304, 101305, 101306, 101307, 101308). Sprawozdanie to dotyczy liczby i rodzaju transportu w POZ realizowanego w danym okresie sprawozdawczym. W odniesieniu do świadczeń realizowanych przez zespoły transportu medycznego, informuję, że zespół transportu medycznego w ramach prowadzonej dokumentacji stosuje Kartę pracy zespołu transportu medycznego, której wzór określony jest w załączniku nr 4 do zarządzenia Nr 51/2022/DSM Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia z dnia 14 kwietnia 2022 r. w sprawie określenia warunków zawierania i realizacji umów w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna w zakresie nocnej i świątecznej opieki zdrowotnej (z późn. zm.).
Komentarz do odpowiedzi:
No cóż. Tutaj odpowiedź mało satysfakcjonująca. Nadal nie wiadomo co to za rodzaj świadczeń i czy w poszczególnych typach zespołów transportu – są one inaczej klasyfikowane.
Czyli transport sanitarny, nie prowadzi żadnej dokumentacji medycznej, a wskazany Załącznik nr 4 – nie istnieje w tym zarządzeniu. Wobec czego karta Transportu Medycznego – to jakaś fikcja! Jeśli chodzi o wskazany akt regulujący.
Pytanie nr 14.
14. Czy zatem nie zachodzi tu sprzeczność logiczna, mówiąca o tym, że sam transport jest świadczeniem towarzyszącym, ale czynności medyczne lub świadczenia zdrowotne wykonywane w trakcie transportu kwalifikowane są w odmienny sposób niż cała usługa?
Komentarz do pytania:
Oczywiście, że zachodzi, tylko Ministerstwo Zdrowia tego tak nie postrzega albo tego zagadnienia nie rozumie.
Odpowiedź nr 14.
Jak wynika z powyższych odpowiedzi, każdy z rodzajów transportu wymienionych w pytaniach, jest zgoła inny oraz dedykowany zupełnie innym grupom pacjentów. Jeszcze raz wyjaśnić należy, iż sam transport w POZ jest świadczeniem towarzyszącym, niepołączonym z realizacją czynności medycznych. Transport realizowany przez zespół transportu medycznego dla odmiany jest to transport sanitarny powiązany z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych.
Komentarz do odpowiedzi:
Czyli jednak w sytuacji Transportu Sanitarnego – nie wykonuje się świadczeń zdrowotnych. No to zatem jakie, jeśli pacjent wymaga np. podania tlenu, leków ułatwiających oddychanie, podnoszących poziom glukozy czy przeciwbólowych?
W sytuacji Transportu Medycznego, mamy do czynienia z Transportem Sanitarnym z wykonywaniem świadczeń zdrowotnych.
Przecież to przeczy jedno drugiemu.
Pytanie końcowe:
Czy widzicie Państwo potrzebę przeorganizowania systemu opieki nad pacjentem w formie przedszpitalnej, będącej kontynuacją leczenia i transportowania pacjenta w pogorszeniu stanu zdrowia do szpitala?
Odpowiedź końcowa – podsumowująca:
Podsumowując, w ocenie Departamentu Lecznictwa Ministerstwa Zdrowia oraz przekazanych w tym zakresie stanowisk Departamentu Świadczeń Opieki Zdrowotnej oraz Departamentu ds. Służb Mundurowych Narodowego Funduszu Zdrowia, nie występuje systemowa potrzeba całkowitej zmiany organizacyjnej i funkcjonalnej w przyjętych zasadach udzielania świadczeń zdrowotnych w nocnej i świątecznej opiece zdrowotnej oraz zasad regulujących transport w POZ.
Komentarz końcowy – podsumowujący:
Czyli wszystko działa dobrze, nie ma potrzeby żeby to zmieniać, bo jakoś to będzie!
Dramat!
Dla tych co dobrnęli do samego końca i nie zrozumieli specjalnie tego co resort odpisał, mam dobrą informację.
Jesteśmy w tej samej sytuacji.
Natomiast druga pozytywna rzecz – mamy gotowe rozwiązanie, które to jest w stanie uporządkować działanie samego POZ, TS i TM oraz kwestii standaryzacji wyposażenia, wyszkolenia personelu i oceny jakości w tym zakresie.
P.S.
Odnosimy wrażenie, ze kurs dotyczący stanów nagłych proponowany dla lekarzy systemu PRM – powinien być też dedykowany dla lekarzy w POZ i NIŚOZ.
mgr Krzysztof Słupianek
Prezes Red-Alert
